Etiologia i droga zakażenia
Czynnikiem etiologicznym rzeżączki jest Neisseria gonorrhoeae, Gram-ujemna dwoinka w kształcie ziarna kawy. Zakażenie tą pasożytującą na błonach śluzowych bakterią występuje prawie wyłącznie przez kontakt płciowy, zaś u noworodków – przez zakażenie spojówki zawierającą gonokoki wydzieliną narządów płciowych matki w czasie porodu.
Rzeżączka charakteryzuje się dużą zakaźnością. Przy tym należy pamiętać, że do zakażenia partnera może dojść zanim wystąpią jakiekolwiek objawy, innymi słowy przenoszenie rzeżączki może być w pełni nieświadome. Raz przebyte zakażenie nie daje nam odporności, co oznacza, że można na tę chorobę zapadać wielokrotnie.
Przebieg i obraz kliniczny u kobiet
Okres wylęgania zakażenia jest, w przypadku kobiet, dłuższy niż u mężczyzn i wynosi około 10-14 dni. Nie rzadko, ze względu na lekkie nasilenie pierwszych objawów, kobiety lekceważą dolegliwości i nie zgłaszają się do lekarza. Typowo zapalenie błony śluzowej pochwy objawia się żółtawozielonkawym wyciekiem ropnym. Innym objawem może być pieczenie przy oddawaniu moczu, ból w podbrzuszu oraz nieprawidłowe krwawienia międzymiesiączkowe lub nadmiernie obfite miesiączki. Ze względu na charakter nabłonka pochwy, zakażenie przebiega o wiele mniej ostro niż w przypadku mężczyzn i może być nawet przeoczone. Nie leczona rzeżączka szerzy się drogą wstępującą na głębiej leżące narządy - szyjkę macicy, przymacicza, jajowody, jajniki i na pokrywającą je otrzewną, nie tylko w zakresie miednicy małej, ale i w odległych okolicach. Ostre rzuty są oddzielone przewlekłymi utajonymi fazami choroby.
Czytaj także: Ryzykowne kontakty, czyli choroby przenoszone drogą płciową.
Przebieg i obraz kliniczny u mężczyzn
Od momentu zarażenia do wystąpienia pierwszych objawów mija z reguły od 3 do 6 dni. Zapaleniu ulega błona śluzowa cewki moczowej, a dominującymi objawami inwazji dwoinki rzeżączki są różnie nasilone pieczenie, zwłaszcza podczas mikcji, oraz obfita ropna wydzielina. Przejście zakażenia na tylną część cewki oraz na pęcherz moczowy przejawia się bardzo bolesnym parciem przy oddawaniu moczu. Poza tym dwoinka rzeżączki może zająć także błonę śluzową odbytnicy, co i w tym przypadku objawia się obecnością ropnej wydzieliny oraz bólem. Po pewnym czasie objawy te mogą zacząć samoistnie ustępować, jednak nie jest to równoznaczne z wyleczeniem, ponieważ w tym momencie zakażenie przechodzi jedynie w swoją przewlekła fazę.
Powikłania rzeżączki
U kobiet, do najpoważniejszych ze strony narządów płciowych powikłań rzeżączki, należy zapalenie przydatków i wtórne zwężenie lub niedrożność jajowodów, co staje się przyczyną trwałej niepłodności. Ten sam tragiczny skutek zakażenia może mieć u mężczyzn obustronne zapalenie najądrzy. Powikłania w narządach wewnętrznych są następstwem wtargnięcia dwoinek do krwioobiegu. Krwiopochodne zakażenia rzeżączkowe wywołują ostre, bardzo bolesne zapalenie stawów, które bardzo szybko przechodzi w postać jednostawową. Najczęstsze umiejscowienie to staw kolanowy lub mostkowo-obojczykowy. Niekiedy występują objawy zapalenia pochewek ścięgnistych, tęczówki oraz zapalenia wsierdzia. W przypadku nasilonej bakteriemii (znaczna ilość bakterii we krwi), może dojść do zagrażającej życiu posocznicy rzeżączkowej , z gorączką, powiększeniem śledziony, wykwitami na skórze oraz zmianami ropnymi w stawach.
Polecamy: Jak rozpoznać raka jajnika?
Leczenie rzeżączki
Na początku należy zaznaczyć, że im dłużej trwa choroba, tym trudniej jest ją wyleczyć. Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia. Do najczęściej stosowanych leków należą cyprofloksacyna, ofloksacyna, ampicylina i probenecyd. Przyjmuje się je w jednorazowej dawce. Leczenie przeciwbakteryjne powinno uwzględnić lokalną wrażliwość na Neisseria gonorrhoeae. W przypadku wszystkich rozpoznań rzeżączki należy poinformować o chorobie partnerów seksualnych, co ma na celu także ich leczenie i stanowi zabezpieczenie epidemiologiczne.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!